การวิจัยเรื่องการศึกษาภูมิปัญญาไทย การใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบและวิธีการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพในรูปแบบต่างๆ วิเคราะห์คุณค่าทางยาของน้ำผึ้งจากตำราการแพทย์แผนไทย และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกใช้ประโยชน์จากน้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ การศึกษาครั้งนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพควบคู่กับเชิงปริมาณ วิธีการเก็บข้อมูลใช้แบบสอบถามและการสัมภาษณ์ผู้ประกอบการด้านการแพทย์แผนไทยในเขต ภาคกลางที่คาดว่าจะใช้น้ำผึ้งในสถานประกอบการ ได้แก่ ผู้ผลิตยาแผนโบราณ ผู้ประกอบการคลินิกแผนโบราณ แพทย์แผนโบราณ/หมอพื้นบ้านที่ไม่เปิดคลินิกและผู้ประกอบการสถานเสริมความงาม/สปา จำนวน 5 จังหวัด ได้แก่ กรุงเทพฯ กาญจนบุรี สุพรรณบุรี ลพบุรีและเพชรบุรี ใช้ระยะเวลาการเก็บข้อมูล 6 เดือน

ผลการศึกษารูปแบบและวิธีการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ ผู้ประกอบการด้านการแพทย์แผนไทยมีเหตุผลของการเลือกใช้น้ำผึ้งคือ เชื่อว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพ ใช้สืบต่อกันมาจากบรรพบุรุษและใช้ตามตำรายาไทย แต่ในปัจจุบันการเลือกซื้อน้ำผึ้งมีปัญหาในเรื่องการปลอมปนทำให้สรรพคุณของน้ำผึ้งลดน้อยลง รูปแบบการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพที่ผู้ประกอบการยังนิยมใช้กันอยู่คือ ใช้เป็นส่วนประกอบในตำรับยา
แนะนำเป็นอาหารเสริมและบำรุงสุขภาพ ใช้เป็นส่วนประกอบในการเสริมความงามและจำหน่ายน้ำผึ้งและผลิตภัณฑ์จากน้ำผึ้ง การวิเคราะห์ตำรับยาจากตำราแพทยศาสตร์สงเคราะห์ จากการรวบรวมและจำแนกตำรับยาที่ใช้น้ำผึ้งเป็นส่วนประกอบพบตำรับยาในคัมภีร์ต่างๆ สรุปได้ 7 คัมภีร์ และสรรพคุณของยาในตำรับยาแต่ละตำรับ ยาส่วนใหญ่เป็นยาที่มีสรรพคุณในการรักษาอาการที่เกี่ยวกับอาการติดเชื้อ ภาวะไข้ การอ่อนเพลียจากอาการเจ็บป่วย บำรุงร่างกาย

การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกใช้ประโยชน์จากน้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ โดยใช้แบบสอบถามจำนวน 400 ราย พบว่าผู้ประกอบการด้านการแพทย์แผนไทยที่ศึกษามีการใช้น้ำผึ้งในสถานประกอบการลดน้อยลง ในกลุ่มของผู้ผลิตและขายยาแผนโบราณ ผู้ประกอบการคลินิกแผนโบราณและแพทย์แผนโบราณ แต่ในกลุ่มผู้ประกอบการสถานเสริมความงาม ยังคงมีการใช้น้ำผึ้งอยู่ ความสัมพันธ์ของลักษณะทางประชากรของกลุ่มตัวอย่างกับพฤติกรรม การใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพพบว่า เพศ อายุ การศึกษามีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ โดยเพศหญิงมีพฤติกรรมการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพมากกว่าเพศชาย ซึ่งสอดคล้องกับลักษณะการน้ำผึ้งไปใช้ประโยชน์คือ ผู้ประกอบการที่นำน้ำผึ้งมาใช้ประโยชน์ส่วนมาก นำมาใช้เป็นส่วนประกอบในการเสริมความงาม รองลงมาแนะนำให้ลูกค้าใช้เป็นอาหารเสริม และบำรุงสุขภาพ ส่วนอายุพบว่าผู้ประกอบการที่มีอายุ 56 ปีขึ้นไป มีร้อยละของการใช้น้ำผึ้งมากกว่าไม่ใช้ ซึ่งคนในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่ เป็นกลุ่มแพทย์แผนโบราณ/หมอพื้นบ้าน ที่ยังคงใช้น้ำผึ้งเป็นกระสายยาตามตำรายา
โบราณที่สืบทอดกันมา ส่วนระดับการศึกษาพบว่า กลุ่มที่มีการศึกษาระดับอนุปริญญาขึ้นไปส่วนใหญ่ไม่ใช้น้ำผึ้งในสถานประกอบการ กลุ่มตัวอย่างผู้ประกอบการด้านการแพทย์แผนไทยที่มีระดับการศึกษาต่ำกว่ามัธยมศึกษาและการศึกษาระดับมัธยมศึกษา/ปวช. ใช้น้ำผึ้งมากกว่าไม่ใช้น้ำผึ้ง

ทัศนคติของผู้ประกอบการที่มีต่อการใช้น้ำผึ้ง พบว่าผู้ประกอบการมีทัศนคติที่เป็นเชิงบวกต่อประโยชน์ของน้ำผึ้ง ทัศนคติที่เป็นลบต่อคุณภาพของน้ำผึ้ง และมีทัศนคติที่เป็นกลางต่อราคาของน้ำผึ้ง ซึ่งแสดงให้เห็นว่ากลุ่มตัวอย่างยังเห็นว่าน้ำผึ้งมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่ปัจจุบันคุณภาพของน้ำผึ้งอาจมีปัญหาเนื่องจากพบน้ำผึ้งที่ปลอมปน ในด้านราคา พบว่ากลุ่มตัวอย่างคิดว่าราคาน้ำผึ้งในปัจจุบันยอมรับได้คือ ไม่ถูกหรือแพงจนเกินไป จากการศึกษาความสัมพันธ์ของทัศนคติต่อพฤติกรรมการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ พบความสัมพันธ์ของทัศนคติของผู้ประกอบการต่อคุณภาพของน้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ แสดงว่าคุณภาพของน้ำผึ้งมีผลต่อพฤติกรรมการใช้น้ำผึ้งเพื่อสุขภาพ

Download