The Instructional media for Primary School Year 5
จัดทำโดย เพ็ญสินี อเนกพิชญ์สิทธิ์, ธนพร วัฒนกุล และ สุดารัตน์ จอมสง่า
สาขา เทคโนโลยีมัลติมีเดีย
ปีการศึกษา 2558
บทคัดย่อ (Abstract)
ปริญญานิพนธ์เล่มนี้ได้จัดทำขึ้นตามหลักสูตรการเรียนการสอนในสาขาเทคโนโลยีมัลติเดีย คณะเทคโนโลยีสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี โดยผู้จัดทำปริญญานิพนธ์ได้
จัดทำปริญญานิพนธ์ สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” ซึ่งมี
วัตถุประสงค์เพื่อผลิตสื่อและพัฒนาสื่อเสริมประกอบวิชาศิลปะ ในรูปแบบสื่อมัลติมีเดียและเพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์การเรียนก่อนและหลังเรียน ผู้จัดทำปริญญานิพนธ์หวังเป็นอย่างยิ่งว่าปริญญานิพนธ์ที่จัดทำขึ้นในครั้งนี้จะเป็นประโยชน์อย่างสูงสุด และสามารถเป็นแนวทางในการศึกษาแก่ผู้ที่สนใจหรือผู้ที่ต้องการศึกษา
วิธีการศึกษา ศึกษาข้อมูลการทำสื่อ โดยศึกษาจากหนังสืออ้างอิงบทเรียนและเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องแล้วนำมาเขียนบท สร้างสตอรี่บอร์ด สร้างภาพเคลื่อนไหว จากนั้นทำการใส่เสียงดนตรี และบันทึกในรูปแบบ DVD แล้วนำไปทดสอบเพื่อประเมินโดยผู้เชี่ยวชาญประกอบด้วยด้านเนื้อหา จำนวน 3 ท่านและด้านเทคนิคการผลิตสื่อ จำนวน 3 ท่าน และทดสอบกับกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนวัดหว่านบุญ จ านวน 30 คนโดยการเลือกแบบเจาะจง
ผลการศึกษาพบว่า การผลิตสื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” มีความน่าสนใจโดยผลออกมาโดยรวมของกลุ่มตัวอย่างอยู่ในระดับปานกลาง (?̅ = 20.4) แต่เมื่อชมสื่อแล้วอยู่ในระดับดีมาก (?̅ = 27.53) ผู้เชี่ยวชาญได้ทำการประเมินในด้านเทคนิคอยู่ในระดับดี (?̅ = 4.34) ส่วนในด้านเนื้อหาอยู่ในระดับดีมาก (?̅ = 4.67) โดยข้อมูลที่ได้จากการศึกษาและวิเคราะห์แสดงให้เห็นว่า สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” นั้นมีความเหมาะสมในการเป็นสื่อเสริมในการเรียนการสอนวิชาศิลปะของชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ได้เป็นอย่างดีและทำให้ผู้เรียนมีความสนใจมากขึ้น
คำสำคัญ: สื่อมัลติมีเดีย, สื่อการเรียนการสอน, ศิลปะ
วัตถุประสงค์
- เพื่อผลิตสื่อและพัฒนาสื่อเสริมประกอบวิชาศิลปะ โดยการผลิตสื่อในรูปแบบสื่อ
มัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป. 5” - เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน ด้วยสื่อมัลติมีเดียเพื่อ
การเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” ของกลุ่มตัวอย่าง
ขอบเขตของงานวิจัย
งานวิจัยนี้ ต้องการวัดคุณภาพของการออกแบบสื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ
โดยมีขอบเขตของงานวิจัยดังนี้
ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
- ขอบเขตเชิงประชากร คือ
ประชากรที่ใช้ในครั้งนี้คือ นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ในเขตจังหวัดปทุมธานี ปีการศึกษา 2558 - กลุ่มตัวอย่าง คือ
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในครั้งนี้คือ นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนวัดหว่านบุญ ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 จ านวน 30 คน โดยการเลือกแบบเจาะจง - เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คณะผู้จัดทำได้กำหนดเครื่องมือที่ใช้ในศึกษา ดังนี้
- สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนเรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5”
- แบบประเมินคุณภาพของการออกแบบสื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการ
สอนศิลปะ สำหรับผู้เชี่ยวชาญ - แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนเรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” สำหรับกลุ่มตัวอย่าง
ขอบเขตด้านเนื้อหา
ศึกษาการสร้างสื่อการเรียนการสอนศิลปะเรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็นหัวข้อหลัก ดังนี้
- วงจรสีและวรรณะสี โดยมีเนื้อหาทางด้านแม่สี การผสมสีของแม่สี
ออกมาทั้งหมด 12 สี จึงเรียกว่า วงจรสี ส่วนวรรณะของสีมี 2 วรรณะ คือ 1) วรรณะร้อน 2) วรรณะเย็น โดยที่อธิบายความหมายพร้อมยกตัวอย่าง - น้ำหนักแสงเงา จะควบคู่ไปกับระยะของภาพ โดยที่มีการอธิบายเรื่อง
น้ำหนักของแสงเงาของสี โดยมีการแสดงภาพตัวอย่าง พร้อมกับการอธิบายเรื่องระยะของภาพ ที่จะแบ่งระยะกันจากน้ำหนักของสี
ขอบเขตเชิงเทคนิค
เทคนิคที่ใช้ในการทำ คือ เป็นรายการสอนศิลปะที่เหมาะสำหรับเด็กอายุ 10 ปี โดยที่ลักษณะ
งานการดำเนิน เป็นรูปแบบสื่อมัลติมีเดีย ที่จะเป็นการบทเรียนแต่ละบท โดยมีการอธิบายและเนื้อหาที่เด็กเข้าใจได้ง่าย โดยมีการใช้โปรแกรมการทำดังนี้
- โปรแกรมอะโดบี โฟโต้ช็อป ซีเอสหก (Adobe Photoshop CS6) ซึ่งใช้ด้านการแต่ง
ตัวอักษรของเนื้อหาภายใน และตกแต่งภาพประกอบเพิ่มเติม - โปรแกรมอะโดบี อิลลัสเตรเตอร์ ซีเอสหก (Adobe Illustrator CS6) ซึ่งใช้ในการการ
ออกแบบ - โปรแกรมอะโดบี แฟลช ซีเอสหก (Adobe Flash CS6) ซึ่งใช้ในการท าภาพ เคลื่อนไหวชิ้นงานทั้งหมด
- โปรแกรมอะโดบี พรีเมียร์ โปร ซีเอสหก (Adobe Premiere Pro CS6) ซึ่งใช้ในการตัดต่อ เสียงพากย์ และใส่เสียงเอ็ฟเฟ็กและดนตรีประกอบ
ขอบเขตผู้เชี่ยวชาญ
ผู้เชี่ยวชาญประกอบด้วย 2 ด้าน ดังนี้
- ผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา จำนวน 3 ท่าน
- ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิคการผลิตสื่อ จำนวน 3 ท่าน ประกอบด้วย
- ผู้เชี่ยวชาญด้านการเคลื่อนไหว จำนวน 2 ท่าน
- ผู้เชี่ยวชาญด้านเสียงประกอบ จำนวน 1 ท่าน
ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
การศึกษาโครงงานครั้งนี้ คณะผู้จัดท าโครงงานคาดว่าจะได้รับประโยชน์ดังนี้
- ได้เผยแพร่การออกแบบสื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ ให้แก่โรงเรียนที่
สนใจ - ส่งเสริมสื่อเสริมของการเรียนการสอนที่เสริมสร้างศิลปะพื้นฐาน
- การพัฒนาออกแบบสื่อการเรียนการสอนอาจช่วยให้นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษา มี
ความรู้ทางด้านศิลปะเพิ่มมากขึ้น
นิยามศัพท์
- สื่อมัลติมีเดีย หมายถึง หากพิจารณาคำว่า Multimedia ตามพจนานุกรมศัพท์คอมพิวเตอร์ฉบับราชบัณฑิตยสถาน แปลว่า สื่อประสมหรือสื่อหลายแบบ ซึ่งหมายถึง การใช้อุปกรณ์
ต่าง ๆ เพื่อร่วมกันนำเสนอข้อมูลเป็นหลัก โดยเน้นผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจากเทคนิคการนำเสนอ เช่น ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นบนจอภาพคอมพิวเตอร์หรือบนจอรับภาพในรูปแบบอื่น ๆ (วนุชสนัน, 2555 :ออนไลน์) - สื่อการเรียนการสอน หมายถึง สิ่งต่าง ๆ ที่ใช้เป็นเครื่องมือ หรือช่องทางสำหรับทำให้การสอนของครูไปถึงผู้เรียน และทำให้ผู้เรียนเรียนรู้ตามจุดประสงค์ หรือจุดมุ่งหมายที่วางไว้เป็นอย่างดี สื่อที่ใช้ในการสอนนี้ อาจจะเป็นวัตถุสิ่งของที่มีตัวตน หรือไม่มีตัวตนก็ได้ เช่น – วัตถุสิ่งของตามธรรมชาติ – ปรากฎการณ์ตามธรรมชาติ – วัตถุสิ่งของที่คิดประดิษฐ์หรือสร้างขึ้นสำหรับการสอน – คำพูดท่าทาง – วัสดุ และเครื่องมือสื่อสาร – กิจกรรมหรือกระบวนการถ่ายทอดความรู้ต่าง ๆ (ไพฑูรย์มะณู, 2555 : ออนไลน์)
- สื่อการเรียนรู้ศิลปะ แยกออกเป็น 2 ความหมาย ดังนี้
- สื่อการเรียนรู้ หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่ช่วยผู้เรียนเกิดการ
เรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็นวัสดุ อุปกรณ์ วิธีการ คน สัตว์ สิ่งของ หรือแนวความคิดที่ถ่ายทอดความรู้ ความเข้าใจ เพิ่มประสบการณ์ หรือเป็นเครื่องมือที่กระตุ้นให้เกิดการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง (คชานนท์, 2552 : ออนไลน์) - ศิลปะของเด็ก หมายถึง เพื่อเติมพัฒนาการทางความคิดริเริ่ม ให้เกิดความ
อิสระทางความคิดสู่จินตนาการสร้างสรรค์ มิใช่การคาดหวังว่าเด็กจะต้องวาดรูปให้เหมือนและสวยอย่างที่ผู้ใหญ่ทำได้ หรือจะต้องได้ผลงานเป็นชิ้นเป็นอันหรือเตรียมตัวเพื่อเป็นศิลปินที่มีชื่อเสียงในอนาคต หากเป็นการช่วย เสริมสร้างลักษณะนิสัยในทางสร้างสรรค์ เพื่อเตรียมความพร้อม ทั้งร่างกาย สติปัญญาอารมณ์ โลกทัศน์ และทางสังคมให้สามารถเรียนรู้วิชาการแขนงอื่นๆ ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ (สถาบันสอนศิลปะ เดอะแกลเลอรี่มาร์เช่, 2553 : ออนไลน์)
- สื่อการเรียนรู้ หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่ช่วยผู้เรียนเกิดการ
อภิปรายผลการศึกษา
จากการศึกษางานวิจัยครั้งนี้พบว่า สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” สื่อมีคุณภาพเหมาะสมในการนำไปประกอบการเรียนการสอนทั้งทางด้านเนื้อหาและเทคนิคการผลิตสื่อ โดยในการผลิตสื่อนั้นมีการศึกษาทฤษฎีของสี ศึกษาการรับรู้ของเด็กชั้นประถมศึกษา การใช้ภาพและเสียงในการประกอบการท าสื่อ การใช้ตัวอักษร การน าเสนอ การใช้ตัวละครในการดำเนินเรื่องซึ่งในการศึกษาขั้นตอนการผลิตเพื่อให้สื่อมีประสิทธิภาพในการนำไปประกอบการเรียนมีความสอดคล้องกับงานวิจัยของ ภัสฑรัช สายเส็น (2553) ได้ศึกษาประสิทธิผลและความคุ้มค่าในการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนของครูในโรงเรียนอนุบาลหนองทะเล โดยกลุ่มตัวอย่าง คือ ครูของโรงเรียนอนุบาลหนองทะเลทุกคนที่มีส่วนร่วมในการพัฒนาและใช้สื่อประกอบการเรียนการสอนในชั้นเรียนจำนวน 25 คน ได้ผลการวิจัยว่า ประสิทธิผลของสื่อการเรียนการสอนตามโครงการสื่อพี่สื่อน้อง สื่อตุ๊กตาหุ่นนิ้วมือมีประสิทธิผล มากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.29 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.24 และหุ่นเชิด น้อยที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.52 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.45 และเมื่อนำไปวัดผลสัมฤทธิ์แล้วพบว่า มีคะแนนเฉลี่ยก่อนเรียนอยู่ในระดับ ปานกลาง (20.4) แต่เมื่อทดสอบหลังเรียน พบว่า มีคะแนนเฉลี่ย ในระดับ ดีมาก (27.53) เนื่องจากสื่อมีเนื้อหาที่ครบถ้วนในหน่วยของการเรียนรู้ที่ 3 ในวิชาศิลปะของเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โดยมีความสอดคล้องกับงานวิจัยของ กมลทิพย์ หลิมวานิช (2554) ได้ศึกษาการปฏิบัติการพัฒนาครูจัดทำสื่อการเรียนการสอนแบบบูรณาการสำหรับเด็กปฐมวัยโรงเรียนในสังกัดเทศบาลเมืองพิบูลมังสาหาร โดยกลุ่มตัวอย่าง คือ ครูโรงเรียนเทศบาล 2 พิบูลวิทยาคาร จำนวน 38 คน ผลการวิจัยพบว่า มีผลการปฏิบัติการพัฒนาด้านการจัดทำสื่อการเรียนการสอนแบบบูรณาการสำหรับเด็กปฐมวัย หลังการปฏิบัติการสูงกว่าการปฏิบัติการโดยผลการทดสอบความรู้ความเข้าใจในการจัดทำสื่อการเรียนการสอนแบบบูรณาการสำหรับเด็กปฐมวัยหลังอบรมสูงกว่าก่อนอบรมเชิงปฏิบัติการ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลการสังเกตพฤติกรรมการจัดทำสื่อการเรียนการสอนแบบบูรณาการสำหรับเด็กปฐมวัย ก่อนและหลังการนิเทศภายใน พบว่า หลังการนิเทศภายในสูงกว่าก่อนการนิเทศภายใน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และในสื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” มีการออกแบบที่มีการพัฒนาและออกแบบให้เด็กมีความเข้าใจในการรับรู้จากสื่อได้ง่ายโดยรับรู้ได้จากภาพและเสียงซึ่งทำให้เด็กนั้นมีความสนใจที่จะรับชมสื่อมากกว่าที่จะเรียนในหนังสื่อโดยในการออกแบบและทำสื่อนี้มีความสอดคล้องเช่นเดียวกับงานวิจัยของ สาวิตรี วุฒิสาร (2554) ศึกษาผลการเรียนรู้ที่สอนด้วยหนังสืออิเล็กทรอนิกส์โดยครูและผู้ปกครอง เรื่องการอ่านสระลดรูป สำหรับเด็กที่มีปัญหาทางการเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นนักเรียนระดับประถมศึกษาปีที่ 5 จำนวน 2 คน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2552 โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม สังกัด มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม จากการคัดเลือกแบบเจาะจง วิเคราะห์หลังจากทดลองระดับความสามารถการอ่านคำคล้องจองสระลดรูปจากหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ที่สอนโดยครูและผู้ปกครองก่อนการทดลองอย่างมีทางนัยสำคัญ ในการเรียนรู้ของเด็กนั้นต้องมีความแปลกใหม่และเป็นสื่อที่มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจึงจะทำให้เด็กนั้นมีความสนใจในการเรียนการสอน เช่นเดียวกับงานวิจัยของ ศศิธร จันทมฤก (2554) ได้ศึกษาการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดการเรียนรู้จากประสบการณ์และวัฏจักรการสืบสอบหาความรู้เพื่อเสริมสร้างจิตวิทยาศาสตร์ของเด็กอนุบาล
ข้อเสนอแนะ
- ข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญ
- เสียงประกอบของสื่อควรมีความน่าสนใจเพื่อดึงดูดผู้ชม
- การจัดวางภาพประกอบควรให้มีความน่าสนใจมากกว่านี้
- ในการแสดงท่าทางของตัวละครในสื่อควรมีมากกว่านี้
- ควรมีเนื้อหาเพพิ่มเติมมากกว่านี้
- ข้อเสนอแนะของกลุ่มตัวอย่าง
- สื่อควรมีแบบทดสอบให้ทำได้ในสื่อ
- อยากให้ทำสื่อการเรียนการสอนในบทอื่น ๆ
- ข้อเสนอแนะของผู้วิจัย
จากผลการศึกษา สื่อมัลติมีเดียเพื่อการเรียนการสอนศิลปะ เรื่อง “สื่อการเรียนรู้ศิลปะ ป.5” ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะ ดังต่อไปนี้- ควรมีการวางแผนในการใช้วัสดุและอุปกรณ์มากกว่านี้ เพื่อความสะดวกในการทำงาน
- ควรมีการวางแผนและกำหนดเวลาอย่างรอบคอบมากกว่านี้เพื่อความรวดเร็วในการทำงาน
- ในสื่อการสอนยังมีตัวอย่างน้อยเกินไปควรเพิ่มตัวอย่างให้มากกว่านี้เพื่อ
ความเข้าใจมากขึ้น - ควรมีการศึกษาข้อมูลให้มากเพื่อนำมาสรุปเป็นกระบวนการในการทำสื่อให้มากกว่านี้